SŁUŻBA ŚWIĄTYNNA

Pismo Święte poświęca aż 16 rozdziałów na szczegółowy opis budowy oraz wyposażenia Przybytku, natomiast cała Księga Kapłańska i niektóre fragmenty Księgi Wyjścia i Liczb z wieloma detalami omawiają zasady kapłańskiej służby świątynnej. Większość osób czytających Pismo Święte, przerzuca w pośpiechu te partie Biblii, uważając je za archaiczne przepisy starożytnej służby, w dzisiejszych czasach do niczego nie przydatne. Szkoda, ponieważ bez znajomości tych zasad trudno zrozumieć Nowy Testament, bowiem jego wydarzenia rozgrywają się za czasów istnienia Świątyni i na jej tle, gdzie przewijają się sceny z rytualnymi wymogami Prawa (np. Mat. 1:19, 8:4, 12:4, 26:17, Marka 1:44, 15:42, Łuk. 1:5, 8-9, 2:22-24, 2:41, 23:56, Jana 7:2, 37, 8:3-5, 18:13, 19:31, Dzieje 2:1, 5, 10:11-14, 21:24-26, 27:9). Ponadto przenoszą one nas w arcykapłańską misję Jezusa oraz kapłaństwo Jego wybranych. Nie sposób też pojąć istoty wersetów z Listu do Hebrajczyków mówiących o Przybytku, zasłonie, krwi kozłów i wołów, które dają podstawę do zrozumienia sensu, trwającej wieki, drogi do wypełnienia się ofiary Zbawiciela – Baranka Bożego. 

Osobami, wyznaczonymi przez Boga, do pełnienia służby w Świątyni byli lewici (hebr. Levi – לוי, l.mn. ‘Levi-im’) – potomkowie Lewiego (Liczb 1:1-13, 44). Ich szczególne wyodrębnienie spośród Izraela polegało na tym, iż byli oni poświęceni Bogu ‘w zamian za każdego pierworodnego’ (Liczb 1:12). Przeznaczeni do świętej, Bożej służby, jako jedyne plemię nie uczestniczyli w podziale ziemi obiecanej: „Dlatego Lewi nie miał działu ani dziedzictwa ze swymi braćmi. Pan jest jego dziedzictwem, jak mu powiedział Pan, twój Bóg” (Powt. Pr. 10:9). Wydzielono im 48 miast wraz z pastwiskami do wypasu trzody, a utrzymanie ich zapewniały składane dziesięciny oraz udział w ofiarach. 

Podzieleni na trzy rody – według imion synów Lewiego (Gerszon, Kahat i Merari): gerszonici, kahatyci i meraryci mieli pełnić wyznaczone funkcje w Przybytku. Służbę tę mieli pełnić mężczyźni od 25-50 roku życia (Liczb 8:24-26). Byli oni zobowiązani do opieki nad przydzielonym im sprzętem wchodzącym w skład Miszkanu, mieli też pełnić przy nim straż, a także tylko oni byli upoważnieni do demontażu i przenoszenia Przybytku oraz jego wyposażenia. Nikt inny nie mógł tego robić pod groźbą śmierci (Liczb 1:48-54). 

źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Levite

Oto podział ich obowiązków:

Gerszonici – mieli pod opieką zasłony Przybytku i dziedzińca, jego okrycia i sznury z całym towarzyszącym oprzyrządowaniem (Liczb 4:24-27). 

Meraryci – mieli pod nadzorem deski Przybytku, zasuwy, słupy i ich podstawy wraz ze związanym z tym sprzętem (Liczb 3:36-37). 

Kehatyci – do nich należała troska o rzeczy najświętsze (Liczb 4:1-4) oraz przenoszenie świętego sprzętu należącego do Przybytku: skrzyni świadectwa, świecznika, złotego ołtarza, ołtarza miedzianego oraz wszystkich świątynnych naczyń i przyrządów (Liczb 4:5-15).

Syn Kehata – Amram był ojcem Mojżesza i Aarona. Potomkowie Aarona byli wyznaczeni do specjalnej roli, jako kapłani (kapłan w j.hebr. ‘kohen’ - כּהן, l.mn – kohanim – כּהנִים):

„(1) I rzekł Pan do Aarona: Ty i twoi synowie oraz cała twoja rodzina będziecie ponosili odpowiedzialność za uchybienia przeciwko świątyni. Ty także wraz ze swoimi synami będziecie ponosili odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko waszemu kapłaństwu. […] (7) Ty zaś ze swoimi synami będziecie pilnowali waszego kapłaństwa w każdej sprawie dotyczącej ołtarza i tego, co jest poza zasłoną. Przy tym będziecie usługiwali. Służbę waszego kapłaństwa daję wam jako wolny dar. Obcy zaś, który się zbliży, poniesie śmierć” (Liczb 18:1-7, BW).

Mojżesz podzielił kohenów na osiem tygodniowych zmian (hebr. ‘mishmarot’). Więcej o kapłańskich zmianach tutaj.

W czasach Świątyni jeruzalemskiej kapłani byli podzieleni na 24 zmiany (od siedmiu do dziewięciu kapłanów w każdej grupie), które zmieniały się co szabat. Zmiana każdej z grup powtarzała się co pół roku. Podczas pozostałych czterech tygodni roku, na które przypadały święta, służbę pełnili wszyscy kapłani podzieleni na siedem grup, z których każda służyła przez jeden dzień. Więcej na ten temat tutaj.

Bóg włożył w usta kapłanów szczególne słowa, którymi mieli błogosławić lud, aby była nad nim łaska Boża:

„Jahwe przemówił do Mojżesza w te słowa: Powiedz do Aarona i jego synów tak: Błogosławiąc synów Izraela, będziecie im mówić: Niech Jahwe ci błogosławi i niech cię strzeże! Niech oblicze Jahwe zajaśnieje nad tobą, a łaska Jego niech zstąpi na ciebie! Niech Jahwe zwróci ku tobie swoje oblicze i niech cię obdarzy swoim pokojem! W ten sposób sprowadzą moje imię na synów Izraela, a Ja będą im błogosławił” (Liczb 6:22-27, BW-P*). 

Dziś, z uwagi na brak świątyni nie ma możliwości pełnienia służby kapłańskiej, aczkolwiek ciągle modlący się o jej odbudowę Żydzi są przygotowani do przywrócenia urzędu Kohenów. Prowadzone są badania genetyczne, na podstawie których ustalani są potomkowie linii Aarona. Zachęcam do odwiedzenia strony na temat badań kodu DNA współczesnych kohenów. Zobacz też artykuł: „Czy biblijny Aaron naprawdę istniał” (Wiedza i Życie 10/1998).

STRÓJ ARCYKAPŁANA I SZATY KAPŁAŃSKIE

Kapłanem piastującym najwyższe rangą w Świątyni stanowisko był arcykapłan [hebr. kohen (ha)gadol - כהן גדול, dosł. kapłan wielki]. Pierwszym arcykapłanem był Aaron.

Spośród innych kapłanów wyróżniał go specjalny strój, ponieważ oprócz tuniki, spodni, pasa i zawoju (pewien rodzaj nakrycia głowy), które nosili wszyscy kapłani (Wyjścia 28:40, 42) jego strój wyposażony był w specjalne elementy. 

Jako, że arcykapłan był wyodrębniony do szczególnej i zaszczytnej służby, dlatego też Bóg powiedział:

„Aaronowi, twemu bratu, sporządzisz święte szaty, aby zaznaczyć jego godność i dodać mu dostojeństwa” (Wyjścia 28:2, BWP).

„A oto strój, który należy wykonać: pektorał, efod, płaszcz wierzchni, szata bogato zdobiona, tiara i pas. Takie są części świętego stroju, który zostanie sporządzony twojemu bratu, Aaronowi, i jego synom, aby mogli Mi służyć jako kapłani. Użyją do tego złota, purpury fioletowej i purpury szkarłatnej, karmazynu i kręconego bisioru" Wyjścia 28:4-5, BWP*).

Tak mógł wyglądać strój arcykapłana

PEKTORAŁ WYROKÓW (NAPIERŚNIK)

(Wyjścia 28:15-30, 39:8-21)

Pektorał to napierśnik (łac. pectus - pierś) – rodzaj ozdoby, znany w starożytności już w starożytnym Egipcie, a następnie w starożytnym Rzymie, będący symbolem władzy. Jako, że arcykapłan pełnił najwyższą funkcję w Świątyni, pektorał podkreślał jego pozycję w sposób wyjątkowy, o czym mówi następujący werset: „Do Pektorału Wyroków dołączysz urim i tummim, aby były na sercu Aarona, ilekroć będzie stawał przed Jahwe. W ten sposób Aaron będzie miał zawsze na swym sercu [sprawę] wyrokowania o synach Izraela przed obliczem Jahwe” (2 Mojż. 28:30, BWP).

Pektorał (Napierśnik) Aarona

Urim i Tumim (hebr. אורים ותומים – Urim to liczba mnoga od "światło", natomiast Tumim można przetłumaczyć jako doskonałość, lecz także niewinność, czystość lub prawda 

Były to dwa kamienie (prawdopodobnie biały i czarny), przechowywane właśnie przez arcykapłana w napierśniku, służące do objawiania Bożych wyroków (Wyjścia 28:30, Liczb 27:21, 1 Sam 14:41, 28:6). 

Napierśnik był wykonany w kształcie czworokąta „złożony na dwoje” (Wyjścia 28:16) w do niego przymocowanych było 12 szlachetnych kamieni w złotych oprawach. Na nich wygrawerowano imiona ‘synów izraelskich’.

EFOD i PAS (hebr. awnet)

(Wyjścia 28:6-14, 39b, 39:2-7, 29)

Efod był elementem szaty, nakładanym na wierzchni płaszcz arcykapłana, połączony dwoma naramiennikami złączonymi ze sobą na końcach. Naramienniki były ozdobione dwoma onyksowymi kamieniami z wygrawerowanymi imionami synów Izraela – po sześć na każdym kamieniu. Efod i napierśnik były wykonane z takiego samego materiału (Wyjścia 28:5-6, 15) – ze złota, fioletowej i czerwonej purpury, karmazynu i skręconego bisioru.

Efod i pas

Jeden z dwóch naramienników z okyksowym kamieniem
- na każdym wygrawerowano po 6 imion 'synów Izraela'

PŁASZCZ WIERZCHNI

(Wyjścia 28:31-35, 39:22-29)

Pod efodem arcykapłan nosił szatę utkaną z fioletowej purpury. 

 

Wierzchnia szata arcykpałana

Na uwagę zasługuje dolna część tej szaty, wykończona na przemian złotymi dzwoneczkami i jabłuszkami granatu (Wyjścia 28:33-34), których dźwięk miał być słyszalny: „przy wchodzeniu [Aarona] do Miejsca Świętego przed oblicze Jahwe i przy jego wychodzeniu stamtąd; inaczej umarłby” (2 Mojż. 28:35b, BWP).

Dolna część szaty arcykapłana 

TIARA (ZAWÓJ)  - (hebr. micnefet) I DIADEM (hebr. cic)

(Wyjścia 28:36-39, 39:30-31)

Zawój i złoty diadem na głowie arcykapłana

Nakryciem głowy arcykapłana był zawój z bisioru, a na nim umieszczony diadem (hebr. cic - ציץ),wykonany ze szczerego złota z wygrawerowanym napisem: „Poświęcony JHWH” (hebr. kodesh la JHWH, קדש ליהוה).

We współczesnym jezyku hebrajskim 'micnefet' oznacza turban, a 'migbaat' - kapelusz.  W starożytności, tych dwóch określeń używano zamiennie w odniesieniu do nakrycia głowy kohenów, natomiast 'micnefet' - wyłącznie do nakrycia głowy Arcykapłana.

TUNIKA HAFTOWANA (hebr. ketonet)

(Wyjścia 28:39, 39:27)

Tunika noszona przez arcykapłana

Haftowaną tunikę z bisioru arcykapłan zakładał na lniane spodnie, które zakrywały jego biodra i golenie (Wyjścia 28:42). 

---